METABOLİZMAMIZ NASIL ÇALIŞIR ?
Metabolizma bir süreçtir. Yediklerimiz, nefes almamız, hareket etmemiz, düşünmemiz ve yapmamız gerekenlerin enerjiye dönüştürülmesinin yoludur.
Yaş, cinsiyet ve vücut iriliği gibi faktörler, metabolizma hızında doğal değişime neden olabilmektedir. Ancak bu değişimler normaldir ve genellikle obezitenin veya kilo verememenin temel nedeni değildir.
Asıl sorun her zaman çok fazla kalori tüketmek ve yeterince egzersiz yapmamaktır. Bu da bize yağ olarak depoladığımız fazla enerjiyi bırakır. Kilo vermenin en iyi yolu, metabolizmanızın hızını değiştirmeye çalışmak değil, aktif kalmak ve sağlıklı beslenmektir. Ancak genellikle dinlenme metabolizma hızımızın hızını artıramasalar da, alışkanlıklarımız metabolizmamızı beş önemli şekilde etkiler:
1. Yedikleriniz metabolizmanızı nasıl etkiler ?
Belirli yiyecekleri yemenin veya günün belirli bir saatinde yemek yemenin metabolizmanızı hızlandırdığını duymuş olabilirsiniz. Gerçekte, ne zaman ve ne yerseniz yiyin, metabolizmanızın hızı aşağı yukarı aynı kalır. Örneğin, araştırmalar kafeinin kısa vadede kalori yakma oranınızı biraz artırdığını göstermiştir. Ancak vücudunuz zamanla kafeine alışır, bu nedenle normal bir kahve veya çay içiciyseniz bu etki uzun sürmez. Metabolizma hızlandırıcı olarak anlatılan ürünler benzer şekilde etkisiz olma eğilimindedir ve bazılarının tehlikeli yan etkileri vardır. Patates cipsi gibi kızarmış yiyecekler, meşrubatlar, şekerlemeler ve pek çok unlu mamulde bulunanlar rafine şekerler yağ olarak depolanma olasılığı en yüksek olanlardır. Bunun yerine,vücudunuzun işlevlerini ve faaliyetlerini desteklemek için daha kolay kullanabileceği tam tahılları,yağsız proteinleri, sebzeleri ve meyveleri seçin.
2. Egzersiz metabolizmanızı nasıl etkiler ?
Erkeklerden daha az kas dokusuna sahip olan kadınların da daha az kalori yakmasının büyük bir nedeni bu durumdur. İleri yaştaki insanlar, gençlere göre daha az kalori yakma eğilimindedir. Kas kütlesi kaybı yaşlanmanın normal bir parçasıdır, ancak kaslarınızı düzenli olarak çalıştırmak bununla mücadeleye yardımcı olabilir. Yine de unutmayalım, Güç oluşturmak, kas yapımızı sağlıklı tutmak, istirahat metabolizmanızı hızlandırabilirken, daha fazla aerobik aktivite, daha fazla kalori yakmanın en etkili yoludur. Haftada beş gün, günde en az 30 dakika yürümek bile yararlıdır. Daha yoğun egzersiz, örneğin koşu veya aerobik daha da fazla kalori yakmanızı sağlar. Kalori yakmaya ve kas geliştirmeye ek olarak, egzersiz artan miktarda kahverengi yağ ile ilişkilendirilmiştir. Yağlarımızın büyük çoğunluğu enerji depolayan türden beyaz yağdır. Ama aynı zamanda,genellikle boynumuzda veya omuzlarımızda, bizi sıcak tutmaya yardımcı olmak için aslında enerjiyi kullanan birkaç gram kahverengi yağ vardır.
3. Mevcut kilonuz metabolizmanızı nasıl etkiler ?
Metabolizma süreci iki ana bölümden oluşur. Anabolizma, yeni hücreler geliştirmenize, enerji depolamanıza ve vücut dokularınızı korumanıza yardımcı olur. Katabolizma, anabolizmayı besleyen, sizi sıcak tutan ve kaslarınızın kasılmasını sağlayan enerjiyi serbest bırakmak için yağ ve karbonhidrat moleküllerini parçalar. İnsülin, yemek yedikten sonra anabolizmayı tetikleyerek bu döngüyü düzenlemeye yardımcı olan bir çok hormondan biridir. Aşırı kiloluysanız, vücudunuzun insüline yanıt vermeyi bırakma riski yüksektir. Sonuç olarak, şeker enerji olarak depolanmak yerine kanınızda kalır.Tip 2 diyabet dediğimiz durum budur. Organlarınıza zarar verebilir ve sizi kalp hastalığı, felç ve böbrek hastalığı gibi sağlık sorunları için risk altına sokabilir. Ancak Tip-2 diyabet her zaman kalıcı değildir. Çoğu insan egzersiz, daha sağlıklı beslenme alışkanlıkları ve hatta bariatrik cerrahi yoluyla kilo vererek Tip-2 diyabeti ortadan kaldırabilir.
4. Yiyecek veya uykudan mahrum kalmak metabolizmamızı nasıl etkiler?
Kilonuz ne olursa olsun, çok az yemek vücudunuzun kalori yakma hızını yavaşlatarak bazen geri tepebilir.
Örneğin, bazı insanlar kahvaltı ve öğle yemeğini atlar ve sadece akşam yemeği yerler. Ancak bütün gün yemek yememek aslında vücudunuza yiyecek kıtlığı olduğunu gösterir. Bu nedenle metabolizma hızınız çok düşer. Bir şey yediğiniz anda, vücudunuz o yiyecekteki her bir kaloriyi ve yağı depolamaya çalışıyor. Çok kilo vermek isteseniz, çoğunlukla sebze, tam tahıllar ve yağsız proteinlerden oluşan günde üç veya dört küçük öğün yemeyi hedeflemelisiniz. Son olarak, her gece yedi ila dokuz saat uyuduğunuzdan emin olun. Uyku yoksunluğu vücudunuzun çok fazla insülin üretmesine neden olabilir ve bu da yağ depolamasının artmasına neden olabilir.
